Ο Σταμάτης Γαργαλιάνος συμμετείχε στα εξής συνέδρια:
Α. Πανελλήνια.
Α – 1 # Ως εισηγητής
Στο συνέδριο «Η σχέση της δομής της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με το κοινωνικό – οικονομικό της περιβάλλον» που
πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα τον Ιούνιο του 1993. Θέμα εισήγησης: «Η αναγκαιότητα εκπαίδευσης νέων επιστημόνων στο
Πολιτιστικό Μάνατζμεντ».
Στο συνέδριο Πολιτιστικών Φορέων Θεσσαλονίκης που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1996 στο Φίλυρο της
Θεσσαλονίκης. Θέμα εισήγησης: «Νέα στελέχη Πολιτιστικών Φορέων».
Στο 3ο συνέδριο της Εκπαιδευτικής Κοινότητας που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα από 21 έως 23 Μαρτίου 1997. Το θέμα
που ανέπτυξε ήταν: «Η επιμόρφωση των δασκάλων και καθηγητών μέσα από και πάνω στο θεατρικό παιχνίδι και τη δραματοποίηση»,
βασισμένο σε επίδειξη ασκήσεων και παιχνιδιών Θεατρικής Αγωγής.
Στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών που πραγματοποιήθηκε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής
Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, το Μάιο του 1998. Το θέμα της εισήγησής του (με αφίσα) ήταν:
«Δραματοποίηση μαθημάτων Φυσικής στο Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο».
Στο Συνέδριο για τα Προαιρετικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα στη Σχολική Εκπαίδευση, που πραγματοποιήθηκε στη Πάτρα
τον Μάιο του 1999, από το Πανεπιστήμιο Πατρών – Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. Το θέμα της εισήγησής του ήταν: «Η
Θεατρική Αγωγή ως εκπαιδευτικό πρόγραμμα στη σχολική εκπαίδευση».
Στο Συνέδριο «Αξιολόγηση Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Σχολείου», που πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα τον Μάιο του
2000, από το Πανεπιστήμιο Πατρών – Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. Το θέμα της εισήγησής του ήταν: «Μηχανισμοί αξιολόγησης
της Θεατρικής Δημιουργίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση».
Στη εισήγηση αυτή έγινε αρχικά αποδεκτό ότι η θεατρική δημιουργία στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπήρξε πάντοτε στόχος
αξιολόγησης τόσο εκ των ένδον όσο και από εξωγενείς παράγοντες. Η αξιολόγηση θεατρικών παραστάσεων στο σχολείο διακρίνεται σε
εξωτερική ή θεσμική και σε εξωτερική ή παράλληλη. Η πρώτη εμπεριέχει την αξιολόγηση των μαθητών-ηθοποιών από τον καθηγητή-
σκηνοθέτη και την αναγκαστική τους βαθμολόγηση, δεδομένου ότι αυτές οι παραστάσεις δίδονται στο πλαίσιο των αντίστοιχων
μαθημάτων θεατρικής παιδείας. Εκτός όμως από την βαθμολόγηση αυτή υπάρχει και η άτυπη αξιολόγηση που γίνεται από πλευράς
διευθυντών, προϊσταμένων, συναδέλφων, γονέων, κ.α., χωρίς όμως να διαθέτει τα εχέγγυα επιστημονικότητας, για το λόγο ακριβώς
αυτό καθίσταται και άκρως αντιεκπαιδευτική. Καταδεικνύεται τοιουτοτρόπως στους έξωθεν αξιολογητές ότι αυτό που προέχει δεν είναι η
ποιότητα του συνόλου αλλά η πνευματική ικανοποίηση των μαθητών που συμμετέχουν.
Στο 2ο συνέδριο της ΕΛΛ.Ε.Δ.Α. (στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Δεκέμβριος 2001) -Θέμα εισήγησης : Η εφαρμογή του
Νόμου του Μπωμόλ στην περίπτωση της οργάνωσης και επιχορήγησης του ελληνικού αθλητισμού
Στην εισήγηση αυτή επιχειρήθηκε η έρευνα της σχέσης του Νόμου του Μπωμόλ με την περίπτωση του ελληνικού αθλητισμού. Οι
Αμερικανοί Μπωμόλ και Μπόουεν, το 1966, δημοσίευσαν για πρώτη φορά μια ανάλυση σχετικά με τις χρηματοδοτήσεις του ζωντανού
θεάματος (στη μελέτη του οποίου συμπεριλαμβάνεται και ο Αθλητισμός), ανάλυση που επειδή ακριβώς ήταν η πρώτη στο χώρο αυτό και
για το λόγο ακριβώς του ότι επιχειρούσε την εύρεση της μαθηματικοοικονομικής σχέσης ανάμεσα στις ανάγκες των ζωντανών θεαμάτων
και τις επιχορηγήσεις από το Κράτος, ονομάσθηκε «ο Νόμος του Μπωμόλ».
Ο «Νόμος» αυτός παραθέτει με αδρό τρόπο τις κυρίαρχες αιτίες της αδυναμίας των ζωντανών θεαμάτων [performing arts (Ρ.Α.)
and athletic games (Α.G.)] να αυτοχρηματοδοτηθούν, ενώ ταυτόχρονα καταδηλώνει την αναγκαιότητα της οικονομικής ενίσχυσης των
φορέων κάθε μορφής, μεγέθους ή επιπέδου από εξωγενείς παράγοντες, όπως το κράτος, οι Μαικήνες και οι εξέχοντες χορηγοί.
Στο 3ο συνέδριο της ΕΛΛ.Ε.Δ.Α. (στη Θεσσαλονίκη - Οκτώβριος 2002) - Θέμα εισήγησης: Από το licence fee έως to digital virtual publicity: τα
ραδιοτηλεοπτικά δικαιώματα ως μοχλός ενίσχυσης και ανάπτυξης των αθλητικών οργανισμών
Η εισήγηση αυτή μελέτησε το γεγονός ότι έχει ξεσπάσει μια άνιση διαμάχη ανάμεσα στα κρατικά κανάλια και τα ιδιωτικά καθώς τα
πρώτα δεν δύνανται πλέον, βάσει των περιορισμών των ανωτέρω νόμων, να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς που διαρκώς
διογκώνονται. Είχαν βασίσει την οικονομική τους λειτουργία στο Licence Fee (L.F) δηλαδή στο ανταποδοτικό τέλος όλων των
τηλεθεατών, που αποδείχθηκε πολύ μικρό για τα νέα τηλεοπτικά δεδομένα. Είναι γεγονός ότι ελληνικοί και ξένοι αθλητικοί οργανισμοί
θεμελίωσαν τον οικονομικό προγραμματισμό τους στα τηλεοπτικά δικαιώματα, τα οποία γνώρισαν μια ιδιαίτερη άνθηση κατά την
τελευταία δεκαετία, χαρίζοντας στον αθλητισμό και τους θεατές του πολλές στιγμές ευφορίας. ΄Ομως ζούμε πλέον σε εποχές ισχνών
αγελάδων τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως, κάτι που έχει αντίκτυπο σε όλα τα αθλητικά σωματεία.
Για την πραγματοποίηση της εισήγησης αυτής μελετήθηκαν, αναλύθηκαν και συγκρίθηκαν άρθρα του Αστικού Κώδικα που σχετίζονται
με την νομοθεσία περί ραδιοτηλεοπτικών και συγκεκριμένα οι ν. 146/14, 22121/93, 2725/99, καθώς και ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας
σε σχέση με το νέο αθλητικό νομοσχέδιο του Υφυπουργείου Αθλητισμού. Στην συνέχεια συνεκρίθησαν δημοσιευμένοι πίνακες
ραδιοτηλεοπτικών εσόδων των αθλητικών σωματείων, ενώ αντιπαρατέθηκαν ημιδομημένες συνεντεύξεις των νομικών συμβούλων ΠΑΕ
και ΚΑΕ περιόδων 1999-2002.
Στο Συνέδριο «Προσδιορίζοντας την Ελληνική Παιδική-Νεανική Λογοτεχνία: Ζητήματα ιστορίας και κριτικής», που
πραγματοποιήθηκε στην Φλώρινα τον Οκτώβριο του 2010, στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας–Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής
Εκπαίδευσης και Νηπιαγωγών. Το θέμα της εισήγησής του ήταν: «Δραματοποίηση και Παιδική Λογοτεχνία: Διαστάσεις και
Προοπτικές».
Στην εισήγηση αυτή μελετήθηκε ο βασικός στόχος της Δραματοποίησης στη σχολική τάξη που είναι η ολοκλήρωση της γνώσης με την
πολυδιάστατη οπτικο-ακουστική συμμετοχή των μαθητών σ’ αυτή, την παραστατική απεικόνιση των γεγονότων και των καταστάσεων και
την κατανομή των ρόλων στους μαθητές, μέσα από τους οποίους αυτοί αποκτούν μια προσωπική και βιωματική σχέση με τη διδακτέα
ύλη του μαθήματος.
Για τη Δραματοποίηση στη σχολική αίθουσα έγινε φανερό ότι δεν είναι δυνατόν να καταφύγουμε στη λύση των έκτακτων, εξωτερικών
συνεργατών (π.χ. ηθοποιών ή σκηνοθετών), γιατί η ύλη που πρέπει να διδαχθεί είναι εκτενής και εξειδικευμένη. Μάλλον το αντίστροφο
θα πρέπει να επιχειρηθεί, δηλαδή το να ειδικευθούν δάσκαλοι σε τεχνικές θεατρικής παιδαγωγικής. Η λύση αυτή φάνηκε, από πολλές
πλευρές, να είναι αποδοτικότερη από την προηγούμενη. Ο δάσκαλος ή ο καθηγητής καλείται δηλαδή να διδάξει ένα κλασικό μάθημα με τη
βοήθεια του θεάτρου, κάτι που σίγουρα είναι πολύ πιο βατό, δεδομένου ότι ο στόχος είναι η όσο το δυνατόν περισσότερο άνετη και
ευκολότερη κατανόηση του μαθήματος εκ μέρους των μαθητών και όχι μια ή περισσότερες θεατρικές τους επιδόσεις.
Α – 2 # Ως ακροατής
Στο 2ο και το 3ο συνέδριο της Καλλιτεχνικής-Παιδαγωγικής Ομάδας «Ελάτε να Παίξουμε» που πραγματοποιήθηκαν στη
Θέρμη της Θεσσαλονίκης τον Απρίλιο του 1996 και 1997 αντίστοιχα.
Β. Διεθνή.
Συμμετείχε ως εισηγητής:
Στο συνέδριο «Κοινή Πολιτιστική Ταυτότητα» που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 1996 στην Θεσσαλονίκη, από τους
Νέους Ευρωπαίους Φεντεραλιστές, στο Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης. Θέμα εισήγησης: «Μάνατζμεντ Πολιτιστικών
Εκδηλώσεων».
Στο 5ο Παγκόσμιο Συνέδριο της Α.Ι.Τ.U. (΄Ενωση για το Πανεπιστημιακό Θέατρο) που πραματοποιήθηκε στην Αρχαία
Ολυμπία τον Ιούλιο του 2003. Το θέμα της εισήγησής του ήταν: «Representer ou non? Les cas de l’ Universite de Thessalie-Volos»
(Παράσταση ή Διδασκαλία; - Η περίπτωση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας»).
Στην εισήγηση αυτή αναλύθηκε η περίπτωση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και ειδικότερα των μαθημάτων «Οργάνωση Θεατρικής
Παράστασης στο Σχολείο» και «Δραματοποίηση». Στα μαθήματα αυτά υπάρχει έντονο το δίλημμα αν πρέπει να ανέβει μια θεατρική
παράσταση ή όχι ως δείγμα δουλειάς αλλά και ως πρακτική εφαρμογή της διδασκόμενης ύλης. Οι φοιτητές των μαθημάτων αυτών,
άλλοτε θέλουν και άλλοτε μπορούν, άλλοτε όμως δεν θέλουν και άλλοτε δεν μπορούν να ανεβάσουν θεατρική παράσταση ενώπιον
κοινού. Ο δε καθηγητής του μαθήματος βρίσκεται πάντα στο δίλημμα ποια μέθοδο να εφαρμόσει σε συνδυασμό με τις δυνατότητες των
φοιτητών, τους στόχους του μαθήματος, αλλά και την γενικότερη κατάσταση στο Πανεπιστήμιο.
Το τελικό συμπέρασμα ήταν πως ναι πρέπει να σκηνοθετείται μια παράσταση αλλά με επιμήκυνση του χρόνου διδασκαλίας από ένα σε
τρία τουλάχιστον εξάμηνα, αλλά και βελτίωση της υποδομής του Πανεπιστημίου (αίθουσα, σκηνικά, αξεσουάρ κλπ). Επίσης τέθηκε
ζήτημα αύξησης των κονδυλίων για τέτοιες απόπειρες, μια και δεν μπορούν να ανεβαίνουν παραστάσεις, αυτές μάλιστα που
«διαφημίζουν» το ίδιο το ίδρυμα, χωρίς μια μίνιμουμ χρηματοδότηση από τον παράγοντα που «ευνοείται» τελικά.
Στο 7ο Διεθνές Συνέδριο του Πανεπιστημίου Πατρών (Ιούνιος 2004), από κοινού με την Δρ. Μαρία Δημάση. Το θέμα της
εισήγησης ήταν: «Η Θεωρία του Σχήματος σε συσχέτιση με το Μοντέλο του Greimas - Αλληλεπιδράσεις για μια ευρύτερη κατανόηση
των παραμυθιών από παιδιά προσχολικής ηλικίας».
Στην εισήγηση αυτή μας απασχόλησε η «διδακτική» αξιοποίηση των παραμυθιών με σημείο αναφοράς τη Θεωρία του Σχήματος και το
Μοντέλο του Greimas, στην προσχολική και την πρώτη σχολική ηλικία. Αναλύθηκαν κριτήρια και μέθοδοι κατάταξης των παραμυθιών,
όχι όμως και η παιδαγωγική τους αξία. Καταγράφονται προτάσεις ενεργοποίησης του μαθητή-ακροατή, εν δυνάμει αναγνώστη της
προσχολικής ηλικίας και αναγνώστη εν εξελίξει των παραμυθιών της πρώτης σχολικής ηλικίας. Στην πρώτη περίπτωση χρησιμοποιούμε
ως μεθοδολογικό εργαλείο τις βασικές αρχές της Θεωρίας του Σχήματος και πεδίο δράσης παραμύθια αγαπημένα από τα παιδιά της
προσχολικής ηλικίας, τα οποία χαρακτηρίζονται ως κλασικά και είναι ουσιαστικά διεθνή. Στη συνέχεια, με επίκεντρο της παιδαγωγικής
διδακτικής θεώρησης το Μοντέλο του Greimas, αναλύεται η αφηγηματική δομή και ενός σύγχρονου, έντεχνου παραμυθιού μέσα από τις
διαδικασίες συμμετοχής και συν-κίνησης των προτάσεων της θεατρικής αγωγής. Κοινό σημείο των δυο σχημάτων είναι το ακτινωτό τους
σχήμα καθώς και το γεγονός ότι περιμετρικά καταγράφονται τα κυριότερα πρόσωπα του παραμυθιού.
Στο 8ο Διεθνές Συνέδριο του Πανεπιστημίου Πατρών (Ιούλιος 2005). Το θέμα της εισήγησής του ήταν: «Θέατρο
και κοινωνία: Η αποκωδικοποίηση των λεκτικών και οπτικών θεατρικών συμβάσεων ως μηχανισμός διαπολιτισμικής προσέγγισης
της ελληνικής γλώσσας σε σχολικό περιβάλλον».
Βασικό περιεχόμενο της εισήγησης αυτής ήταν το γεγονός ότι οι εντός των θεατρικών κειμένων εμπεριεχόμενοι κώδικες διακρίνονται
εκ του κυρίαρχου στοιχείου της ειδικής συμφωνίας που αναπτύσσεται ανάμεσα στο δίπολο θεατής-θεατρικό δρώμενο, αποκαλούμενου ως
«σύμβαση». Το πρώτο στοιχείο του δίπολου, ο θεατής, γίνεται κατά τη διάρκεια μιας παράστασης, ο αποδέκτης ενός δυναμικού
καταιγισμού λέξεων, εικόνων, συμβόλων που άλλοτε περιπλέκουν κι άλλοτε διευκολύνουν την κατανόηση ενός κειμένου. Οι εικόνες
διακρίνονται σε στατικές και κινησιακές, ενώ τα σύμβολα μπορούν να είναι τόσο ένα αντικείμενο όσο και ένα χρώμα του σκηνικού ή
ακόμη και μια ειδική κίνηση ενός ηθοποιού. Στη περίπτωση που εντός του σχολικού περιβάλλοντος αυτοί οι αποδέκτες είναι αλλοδαποί
μαθητές, τότε έχουμε το παράδοξο φαινόμενο της αλληλεπίδρασης των προαναφερθέντων στοιχείων στο γνωσιακό πεδίο των μαθητών-
θεατών (αυτών που σε πρώτο επίπεδο είναι και αναγνώστες), σε σημείο που οι μεν λέξεις να επιδρούν αρνητικά (ειδικά όταν ο βαθμός
κατανόησης της ελληνικής γλώσσας από πλευράς τους δεν είναι μεγάλος), οι δε εικόνες να συμπληρώνουν θετικά την αντιληπτική σφαίρα
της κατανόησης.
Στο 8ο Διεθνές Συνέδριο Πανεπιστημίου Πατρών (Ιούλιος 2007). Θέμα εισήγησης: «Η δραματοποίηση ελληνικών ιδιωματικών
εκφράσεων και παροιμιών ως υποστήριγμα της κατανόησης της ελληνικής γλώσσας και κουλτούρας από αλλοδαπούς».
Αφορμή για την εισήγηση αυτή στάθηκε το γεγονός ότι οι ελληνικές παροιμίες, αλλά και οι ιδιωματικές εκφράσεις (ι.ε.), αρχαιότερες
ή και σύγχρονες, όταν λειτουργούν ως πρωτογενές δραματικό υλικό, είναι δυνατόν να αποτελέσουν ένα πρώτης τάξεως υλικό για την
κατανόηση της ελληνικής γλώσσας από αλλοδαπούς. Ο αλλοδαπός–μετανάστης (α-μ), ο πρωτοεισερχόμενος σε μια ξένη προς αυτόν
κοινωνία, υφίσταται ένα κοινωνικό και πολιτισμικό σοκ, οφειλόμενο κυρίως στην μη γνώση της ξένης γλώσσας αλλά και την άγνοια
των ενδογενών κοινωνικών θεσμών και δομών .
Οι ελληνικές ιδιωματικές εκφράσεις και παροιμίες μπορούν να δώσουν σε α-μ την ευκαιρία όχι μόνο να καταλάβουν την ελληνική
γλώσσα αλλά επίσης να εξοικειωθούν με την κουλτούρα αυτής της χώρας, τα ήθη και έθιμά της, τις παραδόσεις της.
Μια από τις πιο συνηθισμένες και εύκολες μεθόδους αυτής της προσέγγισης είναι η δραματοποίηση μέσω της υπόδυσης ρόλων. Το
σύνολο των παροιμιών μπορούν να διακριθούν σε πολλές κατηγορίες και κάθε μια απ’ αυτές ανήκει στην δική της μέθοδο. Εξαρτάται
επίσης από το πόσα πρόσωπα πρέπει να παίξουν, τη δυσκολία κατασκευής κοστουμιών και σκηνικών καθώς επίσης από το στόχο της
προσπάθειάς μας.
Οι εμψυχωτές που ειδικεύονται σ’ αυτή τη μέθοδο οφείλουν να λάβουν υπ’ όψιν τους το πολιτιστικό παρελθόν των α-μ, τις
δυνατότητές τους καθώς και τις ανάγκες τους. Μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα από πλείστες παροιμίες και ιδιωματικές εκφράσεις, μέσω
των οποίων αναλαμβάνουν να εμψυχώσουν το κοινό.
Στο 1ο Διεθνές Συνέδριο Σημειωτικής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Οκτώβριος 2007). Το θέμα της
εισήγησής του ήταν: «Σημειωτική θεάτρου: Η Θεωρία της Αντανάκλασης σε αντιδιαστολή με τις απόπειρες ερμηνευτικής των
θεατρικών συμβόλων».
Στην εισήγηση αυτή μελετήθηκε η σχέση ανάμεσα στα σημεία-σύμβολα που παρουσιάζονται επί σκηνής και εκείνα της καθημερινής
ζωής. Εξετάσθηκε η ερμηνεία που δέχονται τόσο από το κοινό, όσο και από τους θεατρικούς δημιουργούς χρησιμοποιώντας ως
μεθοδολογική βάση έρευνας την Θεωρία της Αντανάκλασης, όπως αυτή πρωτοδιατυπώθηκε από τον George Lukacs στο σύγγραμμα του
«Μελέτες για τον ευρωπαϊκό ρεαλισμό» του 1957, σε μετάφραση Τίτου Πατρικίου και εκδόσεις Εκδοτικού Ινστιτούτου Αθηνών. Ως
βασικά εργαλεία έρευνας και ανάλυσης για τη σύγκριση αυτή χρησιμοποιήθηκαν οι θεωρητικές εργασίες των Uberto Eco, Anne Ubersfeld,
Michel Corvin, Σάββα Πατσαλίδη, Patrice Pavis, Julia Kristeva, Andre Helbo, Βάλτερ Πούχνερ, Tadeus Kowsan, Anne Fischer-
Lichte κ.α. διατυπωμένες και εκδοθείσες σχεδόν όλες κατά τη δεύτερη περίοδο άνθησης της σημειωτικής του θεάτρου, δηλαδή κατά τις
δεκαετίες 1970 και 1980. Αναλύθηκαν επίσης σύγχρονες θεατρικές παραστάσεις κλασικών ή σύγχρονων θεατρικών έργων, μέσα από το
ιδιαίτερο βλέμμα της εφαρμογής επ' αυτών των θεωρητικών απόψεων των σημειολόγων θεάτρου και της σύγκρισης θεωρίας και
πρακτικής.
Ως δεύτερη μεθοδολογική πλατφόρμα χρησιμοποιήθηκε η συγκριτική προσέγγιση της μαρξιστικής Θεωρίας της Αντανάκλασης με τις σχεδόν
αναρχικές καλλιτεχνικές απόψεις των νεότερων σημειολόγων θεάτρου. Σε πρώτο επίπεδο ανάγνωσης αυτής της σύγκρουσης
διαπιστώνουμε μια πολιτική διαλεκτική των διάφορων ρευμάτων θεατρικών παραστάσεων. Από τη μία ο μαρξισμός κι από την άλλη ο
σοσιαλισμός, ναι μεν δεν απέχουν πολύ σε ιδεολογικό επίπεδο, συγκρούονται όμως έντονα στην θεατρική πρακτική εφαρμογή των όσων
αμφότερες πρεσβεύουν.
Στο 1ο Διεθνές Συνέδριο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, τον Ιούνιο του 2009 στην Αθήνα, με θέμα εισήγησης: «Η θεατρική αγωγή
ως παιδαγωγικό και καλλιτεχνικό μέσο: θεατρικά παιχνίδια για έφηβους και ενήλικες σε περιβάλλον σχολείου».
Στην εισήγηση αυτή (σεμιναριακού τύπου) αναλύθηκαν και παίχθηκαν από τους συμμετέχοντες περίπου εικοσιπέντε θεατρικά παιχνίδια
με την καθοδήγηση και εμψύχωση του εισηγητή, έχοντας υπ’ όψη πως το ελληνικό παιδαγωγικό σύστημα πρωτοβάθμιας και
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης βρίσκεται τα τελευταία χρόνια ενώπιον μιας ιδιότυπης πρόκλησης: της εισαγωγής σ’ αυτό νέων μεθόδων
διδασκαλίας, μεθόδων που περνούν είτε μέσα από συγκεκριμένες τεχνικές, είτε βασίζονται σε ξεχωριστά μαθήματα. ΄Αλλωστε η
Θεατρική Αγωγή έχει παρεξηγηθεί αρκετά στον εκπαιδευτικό χώρο και απόδειξη αυτού είναι το ότι η ίδια αυτή έννοια ενδύεται πολλών
ομοειδών ονομασιών, όπως «Θεατρικό Παιχνίδι», «θεατρική παιδεία», «σκηνοθεσία», «θέατρο», «Δραματοποίηση», «παράσταση»,
«μαθήματα θεάτρου», «θεατρική εκπαίδευση», ονομασίες οι οποίες χρησιμοποιούνται από τους δασκάλους και καθηγητές δυστυχώς κατά
βούληση και αρκετή άγνοια όσον αφορά το περιεχόμενό τους. Μέσα λοιπόν από τα παιχνίδια αυτά έγινε κατανοητό πως όλα τα
προαναφερθέντα μαθήματα πρέπει να διδάσκονται από το κατάλληλο έμψυχο δυναμικό, με τις αντίστοιχες γνώσεις και επιδεξιότητες.
Στο Διεθνές Συνέδριο «΄Ερευνα, Εκπαιδευτική Πολιτική & Πράξη στην Ειδική Αγωγή», που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα
τον Οκτώβριο του 2010, από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Το θέμα της εισήγησής του ήταν: «Θέατρο για ΄Ατομα με Ειδικές Ανάγκες:
Προσπάθειες για βελτίωση καλλιτεχνικών, κοινωνικών και ψυχολογικών αποκλίσεων μέσα από τη θεατρική δημιουργία».
Στην εισήγηση αυτή έγινε προσπάθεια να διερευνηθεί κατά πόσον η θεατρική πράξη μπορεί να βελτιώσει, και σε ποιο βαθμό, τις
δεξιότητες, αρχικά καλλιτεχνικές και σε δεύτερο επίπεδο κοινωνικές, ατόμων με ειδικές ανάγκες. ΄Ενας έμμεσος στόχος ήταν να
μελετήσει τις δυνατότητες που έχει η θεατρική πράξη να επιφέρει βελτίωση των ψυχολογικών συμπτωμάτων των ατόμων αυτών.
Μελετήθηκε επίσης το μέχρι που δικαιούμαστε να ζητούμε να φτάσουν, σε θεατρικό επίπεδο, τα Α.μ.Ε.Α. ; Π.χ. μπορούμε να
ελπίζουμε στην παραγωγή μιας θεατρικής παράστασης, βασισμένης σε ένα κείμενο, όπου θα κυριαρχεί ο λόγος και δευτερευόντως η
εικόνα; Στην συνέχεια οφείλουμε να αναρωτηθούμε αν μια τέτοια προσέγγιση θα βλάψει ή θα ωφελήσει, μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα
τους συμμετέχοντες. Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά μπορεί να δοθεί μόνο μετά από μια σοβαρή ενασχόληση επί του θέματος, που θα
συνοδεύεται από αντίστοιχες εμπεριστατωμένες παρατηρήσεις εκ μέρους μιας επιστημονικής ομάδας εμψυχωτών θεάτρου. Η πρώτη
εντύπωση, γενικά, είναι θετική.
Συμμετείχε στο 22ο Διεθνές Συνέδριο της EECERA (28 Αυγ. - 1 Σεπτ. 2012) : European Early Childhood Education Research Association: Pre-birth to three:
Identities, learning, diversities με θέμα: "Teaching to early Childhood Education students innovative educational approaches: A case study that promotes Intercultural Education within early years classrooms", το οποίο παρουσίασε από κοινού με τις κυρίες Νεκταρία Παλαιολόγου και Ιωάννα Παλαιολόγου.
Στο άρθρο αυτό μελετάται η περίπτωση εφαρμογής νέων παιδαγωγικών μεθόδων στην Προσχολική Εκπαίδευση μέσα από μια μελέτη περίπτωσης. Η τελευταία αφορά την διαπολιτισμική εφαρμογή παράλληλων καινοτόμων δράσεων στο ελληνικό νηπαιγωγείο, και συγκεκριμένα την μίξη ειδικοτήτων όπως το Θέατρο, η Λογοτεχνία, η Φιλοσοφία, τα Θρησκευτικά κ.ά.
- Στο 1o Διεθνές Συνέδριο «Education Across Borders» στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας - Φλώρινα (5-7 Οκτωβρίου 2012). Θέμα εισήγησης : «Arts internationalization as a way of approach and mitigation problems between balkan people».
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://www.edu.uowm.gr/site/content/conference-proceedings-2012 p.p. 31-38.
Arts and mainly performing ones were for many decades the reason of close approach between distant countries. Cultural approach is likely to dampen tensions between nations, for the very simple reason that easily shift the center of gravity of a social or economic problem to art. People give their full attention to the cultural side of view, trying to understand the "opposite" side, offering alternately and sequentially, the primary issues of hospitality and approaching the art products by a special look. Conflicts between people, either financial or mainly politico-military, may be reduced to the minimum, thanks to the integration of cultural issues from a nation to another. Performing arts are characterized, as we know, by a vividness and immediacy in relation to the audience that follows them, and since balkan peoples have inherent problems in understanding the individual cultures, these arts can become the first and only instrument of mutual understanding.
- Στο 7ο Διεθνές Συνέδριο «Οι Φυσικές Επιστήμες στο Νηπιαγωγείο» - 19-21 Οκτωβρίου 2012 – Φλώρινα. Θέμα εισήγησης: «Σύνθετες Τεχνικές Θεάτρου για παιδιά προσχολικής ηλικίας: Η διαμεσολάβηση των εννοιών του Μαγνητισμού και του ηλεκτρισμού μέσα από Δραματοποίηση».
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://epublishing.ekt.gr/sites/ektpublishing/files/proceedings/7o_ebook-1.pdf
Η εισήγηση αυτή επιχειρεί να μελετήσει το κατά πόσο η Δραματοποίηση και σύνθετες Τεχνικές Θεάτρου μπορούν να βοηθήσουν παιδιά προσχολικής ηλικίας να κατανοήσουν ευκολότερα έννοιες Φυσικής και συγκεκριμένα αυτές του Μαγνητισμού και του Ηλεκτρισμού. Ο λόγος που επελέγησαν αυτές οι δυο έννοιες είναι το γεγονός ότι και οι δυο -και περισσότερο από πολλές άλλες έννοιες Φυσικής- ενέχουν πολλά θεατρικά δεδομένα και στοιχεία, ικανά να υποβοηθήσουν την συγκεκριμένη θεατρική πράξη και να αποδώσουν ευρύτερα το περιεχόμενο των κεφαλαίων αυτών, τόσο σε νοητικό επίπεδο φοιτητών, όσο και σε εκείνο των παιδιών Νηπιαγωγείου.
Στις έννοιες αυτές, τα νήπια, αλλά και φοιτητές, αντιλαμβάνονται καλύτερα βασικά ζητήματα όπως «έλξη», «κυκλοφορία ρεύματος», κ.ά., όταν καλούνται να αναπαραστήσουν με τα ίδια τους τα σώματα (κυρίως κορμός, χέρια, πόδια, με το κεφάλι να έρχεται σε δεύτερο επίπεδο χρησιμότητας) τόσο τα βασικά «εργαλεία» δουλειάς (π.χ. μαγνήτες, λάμπες) όσο και δευτερεύοντα (π.χ. καλώδια, όργανα μέτρησης).
- Στο 1ο Διεθνές Συνέδριο “Quality in Higher Education” στην Σακάρυα της Τουρκίας – 12-14 Δεκεμβρίου 2013 με θέμα εισήγησης: «Quality in higher education in Greece: Deming's theory vs ministerial laws in hellenic universities».
Γράφτηκε και δημοσιεύτηκε στα αγγλικά στο περιοδικό του Πανεπιστημίου της Σακάρυα- Τουρκίας TOJQIH- δικτυακός τόπος: www.tojqih.net - April 2014.
In this presentation, an analysis of Greek laws that came into force in the last 30 years in order to improve higher education in Greece is initially attempted. These laws were introduced so as to improve higher education in Greece, but also to harmonize, quantitatively as well as qualitatively, with the wishes and needs of the employees involved, i.e. professors, students and administrative staff. In parallel, Deming’s theory is presented and examined as a one which focuses on improving business structures in companies and organizations.
This paper attempts a comparative approach between the laws of the Greek state concerning higher education and the principles of Deming, trying to examine whether they can be applied, but also contribute to the improvement of the existing structure in Greek Universities.
- Στο 1ο Διεθνές Συνέδριο Δημιουργικής Γραφής - 5-6 Οκτ. 2013 – Αθήνα, από κοινού με την κ. Μαρία Δημάση, με θέμα εισήγησης: «Οι τέσσερις φάσεις συγγραφής θεατρικών έργων για παιδιά: Από την αρχική ιδέα ως το τέλος της συγγραφής».
Στην εισήγηση αυτή μελετάται η διαδικασία συγγραφής θεατρικών έργων, μετά από την ανάλυση δεδομένων σχετικών απαντήσεων 5 (πέντε) συγγραφέων, τόσο ως προς τους ίδιους τους συγγραφείς της εισήγησης όσο και μετά από τη μελέτη σχετικών συνεντεύξεών τους σε ΜΜΕ. Με βάση το δραματολογικό μοντέλο ανάλυσης, εξετάζονται τόσο τα διαφορετικά τμήματα ή φάσεις κατασκευής ενός θεατρικού έργου, όσο και τα επί μέρους δομικά εργαλεία συγγραφής, όπως η πλοκή, οι χαρακτήρες, οι συγκρούσεις, το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα από τους ήρωες. Πραγματοποιείται μια σύγκριση θεωρητικού και πρακτικού μέρους, ήτοι από την μια οι απόψεις θεατρολόγων σχετικών με τη συγγραφή θεατρικών έργων, και από την άλλη των ιδίων των συγγραφέων. Η εργασία αυτή στοχεύει στο να αποτελέσει μια πρώτη βάση προσέγγισης του αντικειμένου της συγγραφής παιδικών θεατρικών έργων, δεδομένου ότι τα σχετικά κείμενα σπανίζουν στον ελληνικό χώρο και να δώσει το έναυσμα για περισσότερες μελέτες.
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://dim-grafi.uowm.gr/
- Στο 1ο Διεθνές Συνέδριο Πάμμουσος Παιδαγωγία - 23-25 Νοεμ. 2013 – Αθήνα – Ε.Κ.Π.Α. από κοινού με την κ. Μαρία Δημάση και τον κ. Θωμά Αγραφιώτη. Θέμα εισήγησης: «Διαθεματική-διεπιστημονική-διαπολιτισμική αξιοποίηση του Θεάτρου Σκιών στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία: εκπαίδευση εκπαιδευτικών».
Η εισήγηση αυτή πραγματεύεται παιδαγωγικές πρακτικές και εκπαιδευτικές μεθόδους για την εκπαίδευση των φοιτητών σε Τμήματα αυριανών δασκάλων και νηπιαγωγών έτσι ώστε να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες για την παιδαγωγική και διδακτική αξιοποίηση του Θεάτρου Σκιών στην τάξη στο πλαίσιο της ικανοποίησης διαθεματικών, διεπιστημονικών και διαπολιτισμικών στόχων.
Το Θέατρο Σκιών αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο αξιοποίησης της πολυτροπικότητας για την κατάκτηση του γλωσσικού και του πολιτισμικού γραμματισμού από παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Τα χαρακτηριστικά της διαχρονικότητας και της συγχρονίας του αποτελούν σημεία αναφοράς για την αξιοποίηση της πολυφωνίας-διαλογικότητας των έργων του και την καλλιέργεια διαπολιτισμικής συνείδησης σε μαθητές πολυπολιτισμικών τάξεων.
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://www.taxideftis.gr/index.php/news-2/news-5/news-10/item/457-dolor-sit-amet-conse-ctet-port-sren-ste
- Στο 1ο Διεθνές Συνέδριο του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης 30 Μαϊου – 1 Ιουνίου 2014 από κοινού με τον κ. Αντώνη Χασάπη. Θέμα εισήγησης: «Κριτική θεάτρου και Λογοτεχνία: η χρήση σημασιοδοτικών εκφράσεων ως μέσο ανάλυσης των θεατρικών λόγου και εικόνας».
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://www.komotini.duth.gr/ praktika/synedrio2014/gargalianos.chasapis.php
Στο άρθρο αυτό εξετάζονται κείμενα Ελλήνων σύγχρονων κριτικών θεάτρου (περιόδου 2010-2014), σε σχέση με τη χρήση λογοτεχνικών-σημασιοδοτικών εκφράσεων που ενυπάρχουν σε αυτά. Το βασικό ερώτημα της έρευνας είναι ποια είναι η χρησιμότητα των λογοτεχνικών εκφράσεων μέσα στις κριτικές αυτές.
Το ερευνητικό υλικό διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: α. στις θεατρικές κριτικές που εμπεριέχουν λογοτεχνικές εκφράσεις σε σημείο υπερβολής και β. στις θεατρικές κριτικές που εμπεριέχουν ελάχιστες λογοτεχνικές εκφράσεις έως καθόλου. Ως δείγμα ανάλυσης λαμβάνονται τα συνηθέστερα σχήματα λόγου που απαντώνται στα υπό εξέταση κείμενα και μελετώνται τα επί μέρους στοιχεία τους (μεταφορές, επίθετα, παρομοιώσεις, κλπ.).
Καθ’ όλο το μήκος του παρόντος άρθρου ανιχνεύεται η χρησιμότητα της «λογοτεχνικής γραφής» στην κριτική πρακτική, η επίδρασή της στη διαμόρφωση της δομής και του ύφους του κριτικού λόγου, αλλά και στην καλλιτεχνική διαδικασία.
- Στο 18ο Διεθνές Συνέδριο «Κοινωνική Παιδαγωγική, Διαπολιτισμική και Ειδική Αγωγή» - (Πανεπιστήμιο Πατρών) - 14-16 Νοεμβρίου 2014. Θέμα εισήγησης: «Το Θεατρικό Παιχνίδι ως μέσο ανάπτυξης και βελτίωσης ψυχοκινητικών ικανοτήτων ατόμων με Σύνδρομο Asperger: Μια μελέτη περίπτωσης στο νομό Δράμας».
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://elppo.inpatra.gr/wp-content/uploads/2015/02/patra_18o_vol2.pdf
Στην εισήγηση αυτή επιχειρείται να διερευνηθεί κατά πόσο το Θεατρικό Παιχνίδι μπορεί να βελτιώσει, και σε ποιο βαθμό, τις ψυχοκινητικές ικανότητες και την κοινωνικοποίηση ατόμων με Σύνδρομο Asperger. Εξετάζεται αν το Θεατρικό Παιχνίδι μπορεί να προσφέρει ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης, άμβλυνση αρνητικών συναισθημάτων (φόβος απόρριψης), βελτίωση της κίνησης και του λόγου, κοινωνικοποίηση και ψυχαγωγία.
Το Θεατρικό Παιχνίδι συνιστά μια εναλλακτική εκπαιδευτική προσέγγιση στη διδασκαλία και τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Μέσα από το Θεατρικό Παιχνίδι τα παιδιά μπορούν να βιώσουν μοναδικές εμπειρίες συνδυάζοντας παιχνίδι, φαντασία, Τέχνη, κίνηση και Δραματοποίηση. Ταυτόχρονα, μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα σε ένα περιβάλλον που τους επιτρέπει να δημιουργήσουν, να προσπαθήσουν ξανά χωρίς να φοβούνται ότι αξιολογούνται, ελέγχονται ή κινδυνεύουν να απορριφθούν.
Γ. Φόρουμ-Συμπόσια-Συναντήσεις
Στη Β΄ Διεθνή Συνάντηση Λαϊκού Θεάτρου της Ζακύνθου (Νοέμβριος 2003). Θέμα εισήγησης: «Η χρήση της μάσκας της
Κομμέντια ντελ’ ΄Αρτε στην εκπαίδευση του σύγχρονου έλληνα ηθοποιού».
Η εισήγηση αυτή βασίσθηκε στο γεγονός ότι η μάσκα της Κομμέντια έχει, μέχρις στιγμής, χρησιμοποιηθεί από τον έλληνα ηθοποιό με
δυο τρόπους: α. ως θεατρικό σκεύος β. ως σκηνικό αξεσουάρ. Στην πρώτη περίπτωση ο ηθοποιός φορά την μάσκα για φτάσει σε έναν
ρόλο ή να δημιουργήσει έναν τύπο, ενώ στην δεύτερη την τοποθετεί στο πρόσωπό του απλά για να την φορά, κυρίως μάλιστα όταν δεν
γνωρίζει πως να την χρησιμοποιήσει. Για το τελευταίο αποκλειστική ευθύνη φέρει η ίδια του η εκπαίδευση στην δραματική σχολή, αλλά
πολλές φορές και ο σκηνοθέτης της αντίστοιχης κάθε φορά παράστασης, που δεν ξέρει πως να οδηγήσει τον ηθοποιό του να παίξει
σωστά μ’ αυτήν.
Εδώ τέθηκε το ερώτημα: «Ποιοι είναι οι τρόποι και ποιες οι μέθοδοι δια των οποίων ένας μαθητής δραματικής σχολής μπορεί να
βοηθηθεί από την μάσκα για μια δυναμικότερη εκπαίδευση;». Η μάσκα λοιπόν, και ειδικότερα η demie, τοποθετείται επί της κεφαλής ενώ
ταυτόχρονα ζητείται από τον μαθητή να αλλάξει φωνή και όνομα. Σταδιακά διαπιστώνει τόσο ο ίδιος όσο και οι συμμετέχοντες πως το
υπόλοιπο -κάτω από την μάσκα- κορμί «λύνεται» και απελευθερώνεται. Κατά συνέπεια δεν χρειάζεται να μάθει ο εκπαιδευόμενος την
ειδική κινησιολογία για τον αντίστοιχο ρόλο.
Συμμετείχε στο 1ο Διεθνές Φόρουμ του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών τον
Δεκέμβριο του 2008 με θέμα: «Νέες ασκήσεις θεατρικού παιχνιδιού: από την άσκηση του κύκλου ως τον συνεργατικό
αυτοσχεδιασμό»
Στο σεμινάριο αυτό παρουσιάσθηκαν και αναλύθηκαν περίπου 23 νέες ασκήσεις θεατρικού παιχνιδιού, όπως αυτές
πρωτοδιατυπώθηκαν και παίχθηκαν από τον εισηγητή τα τελευταία 15 χρόνια σε διάφορους χώρους, όπως Α.Ε.Ι., Τ.Ε.Ι., Π.Ε.Κ.
κλπ. ΄Εγινε επίσης προσπάθεια να ορισθεί η έννοια της πατρότητας διαφόρων ασκήσεων, δηλαδή το ποιος τις πρωτοδιατύπωσε και το
αν αυτός δικαιούται να φέρνει το τίτλο του «γεννήτορα», ενδεχομένως και να ζητεί αντίστοιχα δικαιώματα σε κάθε εκτέλεση. Το
σημαντικότερο δεδομένο απ’ αυτό το δίωρο σεμινάριο ήταν οι τελικές θετικότατες εντυπώσεις των 20 περίπου ακροατών, οι οποίοι με τη
λήξη του, ομόφωνα δήλωσαν πως έμαθαν ασκήσεις που δεν τις ήξεραν και που θα χρησιμοποιούν τακτικά εφεξής στα μαθήματά τους.
Α. Πανελλήνια.
Α – 1 # Ως εισηγητής
Στο συνέδριο «Η σχέση της δομής της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με το κοινωνικό – οικονομικό της περιβάλλον» που
πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα τον Ιούνιο του 1993. Θέμα εισήγησης: «Η αναγκαιότητα εκπαίδευσης νέων επιστημόνων στο
Πολιτιστικό Μάνατζμεντ».
Στο συνέδριο Πολιτιστικών Φορέων Θεσσαλονίκης που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1996 στο Φίλυρο της
Θεσσαλονίκης. Θέμα εισήγησης: «Νέα στελέχη Πολιτιστικών Φορέων».
Στο 3ο συνέδριο της Εκπαιδευτικής Κοινότητας που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα από 21 έως 23 Μαρτίου 1997. Το θέμα
που ανέπτυξε ήταν: «Η επιμόρφωση των δασκάλων και καθηγητών μέσα από και πάνω στο θεατρικό παιχνίδι και τη δραματοποίηση»,
βασισμένο σε επίδειξη ασκήσεων και παιχνιδιών Θεατρικής Αγωγής.
Στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών που πραγματοποιήθηκε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής
Εκπαίδευσης του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, το Μάιο του 1998. Το θέμα της εισήγησής του (με αφίσα) ήταν:
«Δραματοποίηση μαθημάτων Φυσικής στο Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο».
Στο Συνέδριο για τα Προαιρετικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα στη Σχολική Εκπαίδευση, που πραγματοποιήθηκε στη Πάτρα
τον Μάιο του 1999, από το Πανεπιστήμιο Πατρών – Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. Το θέμα της εισήγησής του ήταν: «Η
Θεατρική Αγωγή ως εκπαιδευτικό πρόγραμμα στη σχολική εκπαίδευση».
Στο Συνέδριο «Αξιολόγηση Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Σχολείου», που πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα τον Μάιο του
2000, από το Πανεπιστήμιο Πατρών – Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. Το θέμα της εισήγησής του ήταν: «Μηχανισμοί αξιολόγησης
της Θεατρικής Δημιουργίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση».
Στη εισήγηση αυτή έγινε αρχικά αποδεκτό ότι η θεατρική δημιουργία στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπήρξε πάντοτε στόχος
αξιολόγησης τόσο εκ των ένδον όσο και από εξωγενείς παράγοντες. Η αξιολόγηση θεατρικών παραστάσεων στο σχολείο διακρίνεται σε
εξωτερική ή θεσμική και σε εξωτερική ή παράλληλη. Η πρώτη εμπεριέχει την αξιολόγηση των μαθητών-ηθοποιών από τον καθηγητή-
σκηνοθέτη και την αναγκαστική τους βαθμολόγηση, δεδομένου ότι αυτές οι παραστάσεις δίδονται στο πλαίσιο των αντίστοιχων
μαθημάτων θεατρικής παιδείας. Εκτός όμως από την βαθμολόγηση αυτή υπάρχει και η άτυπη αξιολόγηση που γίνεται από πλευράς
διευθυντών, προϊσταμένων, συναδέλφων, γονέων, κ.α., χωρίς όμως να διαθέτει τα εχέγγυα επιστημονικότητας, για το λόγο ακριβώς
αυτό καθίσταται και άκρως αντιεκπαιδευτική. Καταδεικνύεται τοιουτοτρόπως στους έξωθεν αξιολογητές ότι αυτό που προέχει δεν είναι η
ποιότητα του συνόλου αλλά η πνευματική ικανοποίηση των μαθητών που συμμετέχουν.
Στο 2ο συνέδριο της ΕΛΛ.Ε.Δ.Α. (στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Δεκέμβριος 2001) -Θέμα εισήγησης : Η εφαρμογή του
Νόμου του Μπωμόλ στην περίπτωση της οργάνωσης και επιχορήγησης του ελληνικού αθλητισμού
Στην εισήγηση αυτή επιχειρήθηκε η έρευνα της σχέσης του Νόμου του Μπωμόλ με την περίπτωση του ελληνικού αθλητισμού. Οι
Αμερικανοί Μπωμόλ και Μπόουεν, το 1966, δημοσίευσαν για πρώτη φορά μια ανάλυση σχετικά με τις χρηματοδοτήσεις του ζωντανού
θεάματος (στη μελέτη του οποίου συμπεριλαμβάνεται και ο Αθλητισμός), ανάλυση που επειδή ακριβώς ήταν η πρώτη στο χώρο αυτό και
για το λόγο ακριβώς του ότι επιχειρούσε την εύρεση της μαθηματικοοικονομικής σχέσης ανάμεσα στις ανάγκες των ζωντανών θεαμάτων
και τις επιχορηγήσεις από το Κράτος, ονομάσθηκε «ο Νόμος του Μπωμόλ».
Ο «Νόμος» αυτός παραθέτει με αδρό τρόπο τις κυρίαρχες αιτίες της αδυναμίας των ζωντανών θεαμάτων [performing arts (Ρ.Α.)
and athletic games (Α.G.)] να αυτοχρηματοδοτηθούν, ενώ ταυτόχρονα καταδηλώνει την αναγκαιότητα της οικονομικής ενίσχυσης των
φορέων κάθε μορφής, μεγέθους ή επιπέδου από εξωγενείς παράγοντες, όπως το κράτος, οι Μαικήνες και οι εξέχοντες χορηγοί.
Στο 3ο συνέδριο της ΕΛΛ.Ε.Δ.Α. (στη Θεσσαλονίκη - Οκτώβριος 2002) - Θέμα εισήγησης: Από το licence fee έως to digital virtual publicity: τα
ραδιοτηλεοπτικά δικαιώματα ως μοχλός ενίσχυσης και ανάπτυξης των αθλητικών οργανισμών
Η εισήγηση αυτή μελέτησε το γεγονός ότι έχει ξεσπάσει μια άνιση διαμάχη ανάμεσα στα κρατικά κανάλια και τα ιδιωτικά καθώς τα
πρώτα δεν δύνανται πλέον, βάσει των περιορισμών των ανωτέρω νόμων, να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς που διαρκώς
διογκώνονται. Είχαν βασίσει την οικονομική τους λειτουργία στο Licence Fee (L.F) δηλαδή στο ανταποδοτικό τέλος όλων των
τηλεθεατών, που αποδείχθηκε πολύ μικρό για τα νέα τηλεοπτικά δεδομένα. Είναι γεγονός ότι ελληνικοί και ξένοι αθλητικοί οργανισμοί
θεμελίωσαν τον οικονομικό προγραμματισμό τους στα τηλεοπτικά δικαιώματα, τα οποία γνώρισαν μια ιδιαίτερη άνθηση κατά την
τελευταία δεκαετία, χαρίζοντας στον αθλητισμό και τους θεατές του πολλές στιγμές ευφορίας. ΄Ομως ζούμε πλέον σε εποχές ισχνών
αγελάδων τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως, κάτι που έχει αντίκτυπο σε όλα τα αθλητικά σωματεία.
Για την πραγματοποίηση της εισήγησης αυτής μελετήθηκαν, αναλύθηκαν και συγκρίθηκαν άρθρα του Αστικού Κώδικα που σχετίζονται
με την νομοθεσία περί ραδιοτηλεοπτικών και συγκεκριμένα οι ν. 146/14, 22121/93, 2725/99, καθώς και ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας
σε σχέση με το νέο αθλητικό νομοσχέδιο του Υφυπουργείου Αθλητισμού. Στην συνέχεια συνεκρίθησαν δημοσιευμένοι πίνακες
ραδιοτηλεοπτικών εσόδων των αθλητικών σωματείων, ενώ αντιπαρατέθηκαν ημιδομημένες συνεντεύξεις των νομικών συμβούλων ΠΑΕ
και ΚΑΕ περιόδων 1999-2002.
Στο Συνέδριο «Προσδιορίζοντας την Ελληνική Παιδική-Νεανική Λογοτεχνία: Ζητήματα ιστορίας και κριτικής», που
πραγματοποιήθηκε στην Φλώρινα τον Οκτώβριο του 2010, στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας–Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής
Εκπαίδευσης και Νηπιαγωγών. Το θέμα της εισήγησής του ήταν: «Δραματοποίηση και Παιδική Λογοτεχνία: Διαστάσεις και
Προοπτικές».
Στην εισήγηση αυτή μελετήθηκε ο βασικός στόχος της Δραματοποίησης στη σχολική τάξη που είναι η ολοκλήρωση της γνώσης με την
πολυδιάστατη οπτικο-ακουστική συμμετοχή των μαθητών σ’ αυτή, την παραστατική απεικόνιση των γεγονότων και των καταστάσεων και
την κατανομή των ρόλων στους μαθητές, μέσα από τους οποίους αυτοί αποκτούν μια προσωπική και βιωματική σχέση με τη διδακτέα
ύλη του μαθήματος.
Για τη Δραματοποίηση στη σχολική αίθουσα έγινε φανερό ότι δεν είναι δυνατόν να καταφύγουμε στη λύση των έκτακτων, εξωτερικών
συνεργατών (π.χ. ηθοποιών ή σκηνοθετών), γιατί η ύλη που πρέπει να διδαχθεί είναι εκτενής και εξειδικευμένη. Μάλλον το αντίστροφο
θα πρέπει να επιχειρηθεί, δηλαδή το να ειδικευθούν δάσκαλοι σε τεχνικές θεατρικής παιδαγωγικής. Η λύση αυτή φάνηκε, από πολλές
πλευρές, να είναι αποδοτικότερη από την προηγούμενη. Ο δάσκαλος ή ο καθηγητής καλείται δηλαδή να διδάξει ένα κλασικό μάθημα με τη
βοήθεια του θεάτρου, κάτι που σίγουρα είναι πολύ πιο βατό, δεδομένου ότι ο στόχος είναι η όσο το δυνατόν περισσότερο άνετη και
ευκολότερη κατανόηση του μαθήματος εκ μέρους των μαθητών και όχι μια ή περισσότερες θεατρικές τους επιδόσεις.
Α – 2 # Ως ακροατής
Στο 2ο και το 3ο συνέδριο της Καλλιτεχνικής-Παιδαγωγικής Ομάδας «Ελάτε να Παίξουμε» που πραγματοποιήθηκαν στη
Θέρμη της Θεσσαλονίκης τον Απρίλιο του 1996 και 1997 αντίστοιχα.
Β. Διεθνή.
Συμμετείχε ως εισηγητής:
Στο συνέδριο «Κοινή Πολιτιστική Ταυτότητα» που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 1996 στην Θεσσαλονίκη, από τους
Νέους Ευρωπαίους Φεντεραλιστές, στο Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης. Θέμα εισήγησης: «Μάνατζμεντ Πολιτιστικών
Εκδηλώσεων».
Στο 5ο Παγκόσμιο Συνέδριο της Α.Ι.Τ.U. (΄Ενωση για το Πανεπιστημιακό Θέατρο) που πραματοποιήθηκε στην Αρχαία
Ολυμπία τον Ιούλιο του 2003. Το θέμα της εισήγησής του ήταν: «Representer ou non? Les cas de l’ Universite de Thessalie-Volos»
(Παράσταση ή Διδασκαλία; - Η περίπτωση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας»).
Στην εισήγηση αυτή αναλύθηκε η περίπτωση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και ειδικότερα των μαθημάτων «Οργάνωση Θεατρικής
Παράστασης στο Σχολείο» και «Δραματοποίηση». Στα μαθήματα αυτά υπάρχει έντονο το δίλημμα αν πρέπει να ανέβει μια θεατρική
παράσταση ή όχι ως δείγμα δουλειάς αλλά και ως πρακτική εφαρμογή της διδασκόμενης ύλης. Οι φοιτητές των μαθημάτων αυτών,
άλλοτε θέλουν και άλλοτε μπορούν, άλλοτε όμως δεν θέλουν και άλλοτε δεν μπορούν να ανεβάσουν θεατρική παράσταση ενώπιον
κοινού. Ο δε καθηγητής του μαθήματος βρίσκεται πάντα στο δίλημμα ποια μέθοδο να εφαρμόσει σε συνδυασμό με τις δυνατότητες των
φοιτητών, τους στόχους του μαθήματος, αλλά και την γενικότερη κατάσταση στο Πανεπιστήμιο.
Το τελικό συμπέρασμα ήταν πως ναι πρέπει να σκηνοθετείται μια παράσταση αλλά με επιμήκυνση του χρόνου διδασκαλίας από ένα σε
τρία τουλάχιστον εξάμηνα, αλλά και βελτίωση της υποδομής του Πανεπιστημίου (αίθουσα, σκηνικά, αξεσουάρ κλπ). Επίσης τέθηκε
ζήτημα αύξησης των κονδυλίων για τέτοιες απόπειρες, μια και δεν μπορούν να ανεβαίνουν παραστάσεις, αυτές μάλιστα που
«διαφημίζουν» το ίδιο το ίδρυμα, χωρίς μια μίνιμουμ χρηματοδότηση από τον παράγοντα που «ευνοείται» τελικά.
Στο 7ο Διεθνές Συνέδριο του Πανεπιστημίου Πατρών (Ιούνιος 2004), από κοινού με την Δρ. Μαρία Δημάση. Το θέμα της
εισήγησης ήταν: «Η Θεωρία του Σχήματος σε συσχέτιση με το Μοντέλο του Greimas - Αλληλεπιδράσεις για μια ευρύτερη κατανόηση
των παραμυθιών από παιδιά προσχολικής ηλικίας».
Στην εισήγηση αυτή μας απασχόλησε η «διδακτική» αξιοποίηση των παραμυθιών με σημείο αναφοράς τη Θεωρία του Σχήματος και το
Μοντέλο του Greimas, στην προσχολική και την πρώτη σχολική ηλικία. Αναλύθηκαν κριτήρια και μέθοδοι κατάταξης των παραμυθιών,
όχι όμως και η παιδαγωγική τους αξία. Καταγράφονται προτάσεις ενεργοποίησης του μαθητή-ακροατή, εν δυνάμει αναγνώστη της
προσχολικής ηλικίας και αναγνώστη εν εξελίξει των παραμυθιών της πρώτης σχολικής ηλικίας. Στην πρώτη περίπτωση χρησιμοποιούμε
ως μεθοδολογικό εργαλείο τις βασικές αρχές της Θεωρίας του Σχήματος και πεδίο δράσης παραμύθια αγαπημένα από τα παιδιά της
προσχολικής ηλικίας, τα οποία χαρακτηρίζονται ως κλασικά και είναι ουσιαστικά διεθνή. Στη συνέχεια, με επίκεντρο της παιδαγωγικής
διδακτικής θεώρησης το Μοντέλο του Greimas, αναλύεται η αφηγηματική δομή και ενός σύγχρονου, έντεχνου παραμυθιού μέσα από τις
διαδικασίες συμμετοχής και συν-κίνησης των προτάσεων της θεατρικής αγωγής. Κοινό σημείο των δυο σχημάτων είναι το ακτινωτό τους
σχήμα καθώς και το γεγονός ότι περιμετρικά καταγράφονται τα κυριότερα πρόσωπα του παραμυθιού.
Στο 8ο Διεθνές Συνέδριο του Πανεπιστημίου Πατρών (Ιούλιος 2005). Το θέμα της εισήγησής του ήταν: «Θέατρο
και κοινωνία: Η αποκωδικοποίηση των λεκτικών και οπτικών θεατρικών συμβάσεων ως μηχανισμός διαπολιτισμικής προσέγγισης
της ελληνικής γλώσσας σε σχολικό περιβάλλον».
Βασικό περιεχόμενο της εισήγησης αυτής ήταν το γεγονός ότι οι εντός των θεατρικών κειμένων εμπεριεχόμενοι κώδικες διακρίνονται
εκ του κυρίαρχου στοιχείου της ειδικής συμφωνίας που αναπτύσσεται ανάμεσα στο δίπολο θεατής-θεατρικό δρώμενο, αποκαλούμενου ως
«σύμβαση». Το πρώτο στοιχείο του δίπολου, ο θεατής, γίνεται κατά τη διάρκεια μιας παράστασης, ο αποδέκτης ενός δυναμικού
καταιγισμού λέξεων, εικόνων, συμβόλων που άλλοτε περιπλέκουν κι άλλοτε διευκολύνουν την κατανόηση ενός κειμένου. Οι εικόνες
διακρίνονται σε στατικές και κινησιακές, ενώ τα σύμβολα μπορούν να είναι τόσο ένα αντικείμενο όσο και ένα χρώμα του σκηνικού ή
ακόμη και μια ειδική κίνηση ενός ηθοποιού. Στη περίπτωση που εντός του σχολικού περιβάλλοντος αυτοί οι αποδέκτες είναι αλλοδαποί
μαθητές, τότε έχουμε το παράδοξο φαινόμενο της αλληλεπίδρασης των προαναφερθέντων στοιχείων στο γνωσιακό πεδίο των μαθητών-
θεατών (αυτών που σε πρώτο επίπεδο είναι και αναγνώστες), σε σημείο που οι μεν λέξεις να επιδρούν αρνητικά (ειδικά όταν ο βαθμός
κατανόησης της ελληνικής γλώσσας από πλευράς τους δεν είναι μεγάλος), οι δε εικόνες να συμπληρώνουν θετικά την αντιληπτική σφαίρα
της κατανόησης.
Στο 8ο Διεθνές Συνέδριο Πανεπιστημίου Πατρών (Ιούλιος 2007). Θέμα εισήγησης: «Η δραματοποίηση ελληνικών ιδιωματικών
εκφράσεων και παροιμιών ως υποστήριγμα της κατανόησης της ελληνικής γλώσσας και κουλτούρας από αλλοδαπούς».
Αφορμή για την εισήγηση αυτή στάθηκε το γεγονός ότι οι ελληνικές παροιμίες, αλλά και οι ιδιωματικές εκφράσεις (ι.ε.), αρχαιότερες
ή και σύγχρονες, όταν λειτουργούν ως πρωτογενές δραματικό υλικό, είναι δυνατόν να αποτελέσουν ένα πρώτης τάξεως υλικό για την
κατανόηση της ελληνικής γλώσσας από αλλοδαπούς. Ο αλλοδαπός–μετανάστης (α-μ), ο πρωτοεισερχόμενος σε μια ξένη προς αυτόν
κοινωνία, υφίσταται ένα κοινωνικό και πολιτισμικό σοκ, οφειλόμενο κυρίως στην μη γνώση της ξένης γλώσσας αλλά και την άγνοια
των ενδογενών κοινωνικών θεσμών και δομών .
Οι ελληνικές ιδιωματικές εκφράσεις και παροιμίες μπορούν να δώσουν σε α-μ την ευκαιρία όχι μόνο να καταλάβουν την ελληνική
γλώσσα αλλά επίσης να εξοικειωθούν με την κουλτούρα αυτής της χώρας, τα ήθη και έθιμά της, τις παραδόσεις της.
Μια από τις πιο συνηθισμένες και εύκολες μεθόδους αυτής της προσέγγισης είναι η δραματοποίηση μέσω της υπόδυσης ρόλων. Το
σύνολο των παροιμιών μπορούν να διακριθούν σε πολλές κατηγορίες και κάθε μια απ’ αυτές ανήκει στην δική της μέθοδο. Εξαρτάται
επίσης από το πόσα πρόσωπα πρέπει να παίξουν, τη δυσκολία κατασκευής κοστουμιών και σκηνικών καθώς επίσης από το στόχο της
προσπάθειάς μας.
Οι εμψυχωτές που ειδικεύονται σ’ αυτή τη μέθοδο οφείλουν να λάβουν υπ’ όψιν τους το πολιτιστικό παρελθόν των α-μ, τις
δυνατότητές τους καθώς και τις ανάγκες τους. Μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα από πλείστες παροιμίες και ιδιωματικές εκφράσεις, μέσω
των οποίων αναλαμβάνουν να εμψυχώσουν το κοινό.
Στο 1ο Διεθνές Συνέδριο Σημειωτικής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Οκτώβριος 2007). Το θέμα της
εισήγησής του ήταν: «Σημειωτική θεάτρου: Η Θεωρία της Αντανάκλασης σε αντιδιαστολή με τις απόπειρες ερμηνευτικής των
θεατρικών συμβόλων».
Στην εισήγηση αυτή μελετήθηκε η σχέση ανάμεσα στα σημεία-σύμβολα που παρουσιάζονται επί σκηνής και εκείνα της καθημερινής
ζωής. Εξετάσθηκε η ερμηνεία που δέχονται τόσο από το κοινό, όσο και από τους θεατρικούς δημιουργούς χρησιμοποιώντας ως
μεθοδολογική βάση έρευνας την Θεωρία της Αντανάκλασης, όπως αυτή πρωτοδιατυπώθηκε από τον George Lukacs στο σύγγραμμα του
«Μελέτες για τον ευρωπαϊκό ρεαλισμό» του 1957, σε μετάφραση Τίτου Πατρικίου και εκδόσεις Εκδοτικού Ινστιτούτου Αθηνών. Ως
βασικά εργαλεία έρευνας και ανάλυσης για τη σύγκριση αυτή χρησιμοποιήθηκαν οι θεωρητικές εργασίες των Uberto Eco, Anne Ubersfeld,
Michel Corvin, Σάββα Πατσαλίδη, Patrice Pavis, Julia Kristeva, Andre Helbo, Βάλτερ Πούχνερ, Tadeus Kowsan, Anne Fischer-
Lichte κ.α. διατυπωμένες και εκδοθείσες σχεδόν όλες κατά τη δεύτερη περίοδο άνθησης της σημειωτικής του θεάτρου, δηλαδή κατά τις
δεκαετίες 1970 και 1980. Αναλύθηκαν επίσης σύγχρονες θεατρικές παραστάσεις κλασικών ή σύγχρονων θεατρικών έργων, μέσα από το
ιδιαίτερο βλέμμα της εφαρμογής επ' αυτών των θεωρητικών απόψεων των σημειολόγων θεάτρου και της σύγκρισης θεωρίας και
πρακτικής.
Ως δεύτερη μεθοδολογική πλατφόρμα χρησιμοποιήθηκε η συγκριτική προσέγγιση της μαρξιστικής Θεωρίας της Αντανάκλασης με τις σχεδόν
αναρχικές καλλιτεχνικές απόψεις των νεότερων σημειολόγων θεάτρου. Σε πρώτο επίπεδο ανάγνωσης αυτής της σύγκρουσης
διαπιστώνουμε μια πολιτική διαλεκτική των διάφορων ρευμάτων θεατρικών παραστάσεων. Από τη μία ο μαρξισμός κι από την άλλη ο
σοσιαλισμός, ναι μεν δεν απέχουν πολύ σε ιδεολογικό επίπεδο, συγκρούονται όμως έντονα στην θεατρική πρακτική εφαρμογή των όσων
αμφότερες πρεσβεύουν.
Στο 1ο Διεθνές Συνέδριο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, τον Ιούνιο του 2009 στην Αθήνα, με θέμα εισήγησης: «Η θεατρική αγωγή
ως παιδαγωγικό και καλλιτεχνικό μέσο: θεατρικά παιχνίδια για έφηβους και ενήλικες σε περιβάλλον σχολείου».
Στην εισήγηση αυτή (σεμιναριακού τύπου) αναλύθηκαν και παίχθηκαν από τους συμμετέχοντες περίπου εικοσιπέντε θεατρικά παιχνίδια
με την καθοδήγηση και εμψύχωση του εισηγητή, έχοντας υπ’ όψη πως το ελληνικό παιδαγωγικό σύστημα πρωτοβάθμιας και
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης βρίσκεται τα τελευταία χρόνια ενώπιον μιας ιδιότυπης πρόκλησης: της εισαγωγής σ’ αυτό νέων μεθόδων
διδασκαλίας, μεθόδων που περνούν είτε μέσα από συγκεκριμένες τεχνικές, είτε βασίζονται σε ξεχωριστά μαθήματα. ΄Αλλωστε η
Θεατρική Αγωγή έχει παρεξηγηθεί αρκετά στον εκπαιδευτικό χώρο και απόδειξη αυτού είναι το ότι η ίδια αυτή έννοια ενδύεται πολλών
ομοειδών ονομασιών, όπως «Θεατρικό Παιχνίδι», «θεατρική παιδεία», «σκηνοθεσία», «θέατρο», «Δραματοποίηση», «παράσταση»,
«μαθήματα θεάτρου», «θεατρική εκπαίδευση», ονομασίες οι οποίες χρησιμοποιούνται από τους δασκάλους και καθηγητές δυστυχώς κατά
βούληση και αρκετή άγνοια όσον αφορά το περιεχόμενό τους. Μέσα λοιπόν από τα παιχνίδια αυτά έγινε κατανοητό πως όλα τα
προαναφερθέντα μαθήματα πρέπει να διδάσκονται από το κατάλληλο έμψυχο δυναμικό, με τις αντίστοιχες γνώσεις και επιδεξιότητες.
Στο Διεθνές Συνέδριο «΄Ερευνα, Εκπαιδευτική Πολιτική & Πράξη στην Ειδική Αγωγή», που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα
τον Οκτώβριο του 2010, από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Το θέμα της εισήγησής του ήταν: «Θέατρο για ΄Ατομα με Ειδικές Ανάγκες:
Προσπάθειες για βελτίωση καλλιτεχνικών, κοινωνικών και ψυχολογικών αποκλίσεων μέσα από τη θεατρική δημιουργία».
Στην εισήγηση αυτή έγινε προσπάθεια να διερευνηθεί κατά πόσον η θεατρική πράξη μπορεί να βελτιώσει, και σε ποιο βαθμό, τις
δεξιότητες, αρχικά καλλιτεχνικές και σε δεύτερο επίπεδο κοινωνικές, ατόμων με ειδικές ανάγκες. ΄Ενας έμμεσος στόχος ήταν να
μελετήσει τις δυνατότητες που έχει η θεατρική πράξη να επιφέρει βελτίωση των ψυχολογικών συμπτωμάτων των ατόμων αυτών.
Μελετήθηκε επίσης το μέχρι που δικαιούμαστε να ζητούμε να φτάσουν, σε θεατρικό επίπεδο, τα Α.μ.Ε.Α. ; Π.χ. μπορούμε να
ελπίζουμε στην παραγωγή μιας θεατρικής παράστασης, βασισμένης σε ένα κείμενο, όπου θα κυριαρχεί ο λόγος και δευτερευόντως η
εικόνα; Στην συνέχεια οφείλουμε να αναρωτηθούμε αν μια τέτοια προσέγγιση θα βλάψει ή θα ωφελήσει, μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα
τους συμμετέχοντες. Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά μπορεί να δοθεί μόνο μετά από μια σοβαρή ενασχόληση επί του θέματος, που θα
συνοδεύεται από αντίστοιχες εμπεριστατωμένες παρατηρήσεις εκ μέρους μιας επιστημονικής ομάδας εμψυχωτών θεάτρου. Η πρώτη
εντύπωση, γενικά, είναι θετική.
Συμμετείχε στο 22ο Διεθνές Συνέδριο της EECERA (28 Αυγ. - 1 Σεπτ. 2012) : European Early Childhood Education Research Association: Pre-birth to three:
Identities, learning, diversities με θέμα: "Teaching to early Childhood Education students innovative educational approaches: A case study that promotes Intercultural Education within early years classrooms", το οποίο παρουσίασε από κοινού με τις κυρίες Νεκταρία Παλαιολόγου και Ιωάννα Παλαιολόγου.
Στο άρθρο αυτό μελετάται η περίπτωση εφαρμογής νέων παιδαγωγικών μεθόδων στην Προσχολική Εκπαίδευση μέσα από μια μελέτη περίπτωσης. Η τελευταία αφορά την διαπολιτισμική εφαρμογή παράλληλων καινοτόμων δράσεων στο ελληνικό νηπαιγωγείο, και συγκεκριμένα την μίξη ειδικοτήτων όπως το Θέατρο, η Λογοτεχνία, η Φιλοσοφία, τα Θρησκευτικά κ.ά.
- Στο 1o Διεθνές Συνέδριο «Education Across Borders» στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας - Φλώρινα (5-7 Οκτωβρίου 2012). Θέμα εισήγησης : «Arts internationalization as a way of approach and mitigation problems between balkan people».
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://www.edu.uowm.gr/site/content/conference-proceedings-2012 p.p. 31-38.
Arts and mainly performing ones were for many decades the reason of close approach between distant countries. Cultural approach is likely to dampen tensions between nations, for the very simple reason that easily shift the center of gravity of a social or economic problem to art. People give their full attention to the cultural side of view, trying to understand the "opposite" side, offering alternately and sequentially, the primary issues of hospitality and approaching the art products by a special look. Conflicts between people, either financial or mainly politico-military, may be reduced to the minimum, thanks to the integration of cultural issues from a nation to another. Performing arts are characterized, as we know, by a vividness and immediacy in relation to the audience that follows them, and since balkan peoples have inherent problems in understanding the individual cultures, these arts can become the first and only instrument of mutual understanding.
- Στο 7ο Διεθνές Συνέδριο «Οι Φυσικές Επιστήμες στο Νηπιαγωγείο» - 19-21 Οκτωβρίου 2012 – Φλώρινα. Θέμα εισήγησης: «Σύνθετες Τεχνικές Θεάτρου για παιδιά προσχολικής ηλικίας: Η διαμεσολάβηση των εννοιών του Μαγνητισμού και του ηλεκτρισμού μέσα από Δραματοποίηση».
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://epublishing.ekt.gr/sites/ektpublishing/files/proceedings/7o_ebook-1.pdf
Η εισήγηση αυτή επιχειρεί να μελετήσει το κατά πόσο η Δραματοποίηση και σύνθετες Τεχνικές Θεάτρου μπορούν να βοηθήσουν παιδιά προσχολικής ηλικίας να κατανοήσουν ευκολότερα έννοιες Φυσικής και συγκεκριμένα αυτές του Μαγνητισμού και του Ηλεκτρισμού. Ο λόγος που επελέγησαν αυτές οι δυο έννοιες είναι το γεγονός ότι και οι δυο -και περισσότερο από πολλές άλλες έννοιες Φυσικής- ενέχουν πολλά θεατρικά δεδομένα και στοιχεία, ικανά να υποβοηθήσουν την συγκεκριμένη θεατρική πράξη και να αποδώσουν ευρύτερα το περιεχόμενο των κεφαλαίων αυτών, τόσο σε νοητικό επίπεδο φοιτητών, όσο και σε εκείνο των παιδιών Νηπιαγωγείου.
Στις έννοιες αυτές, τα νήπια, αλλά και φοιτητές, αντιλαμβάνονται καλύτερα βασικά ζητήματα όπως «έλξη», «κυκλοφορία ρεύματος», κ.ά., όταν καλούνται να αναπαραστήσουν με τα ίδια τους τα σώματα (κυρίως κορμός, χέρια, πόδια, με το κεφάλι να έρχεται σε δεύτερο επίπεδο χρησιμότητας) τόσο τα βασικά «εργαλεία» δουλειάς (π.χ. μαγνήτες, λάμπες) όσο και δευτερεύοντα (π.χ. καλώδια, όργανα μέτρησης).
- Στο 1ο Διεθνές Συνέδριο “Quality in Higher Education” στην Σακάρυα της Τουρκίας – 12-14 Δεκεμβρίου 2013 με θέμα εισήγησης: «Quality in higher education in Greece: Deming's theory vs ministerial laws in hellenic universities».
Γράφτηκε και δημοσιεύτηκε στα αγγλικά στο περιοδικό του Πανεπιστημίου της Σακάρυα- Τουρκίας TOJQIH- δικτυακός τόπος: www.tojqih.net - April 2014.
In this presentation, an analysis of Greek laws that came into force in the last 30 years in order to improve higher education in Greece is initially attempted. These laws were introduced so as to improve higher education in Greece, but also to harmonize, quantitatively as well as qualitatively, with the wishes and needs of the employees involved, i.e. professors, students and administrative staff. In parallel, Deming’s theory is presented and examined as a one which focuses on improving business structures in companies and organizations.
This paper attempts a comparative approach between the laws of the Greek state concerning higher education and the principles of Deming, trying to examine whether they can be applied, but also contribute to the improvement of the existing structure in Greek Universities.
- Στο 1ο Διεθνές Συνέδριο Δημιουργικής Γραφής - 5-6 Οκτ. 2013 – Αθήνα, από κοινού με την κ. Μαρία Δημάση, με θέμα εισήγησης: «Οι τέσσερις φάσεις συγγραφής θεατρικών έργων για παιδιά: Από την αρχική ιδέα ως το τέλος της συγγραφής».
Στην εισήγηση αυτή μελετάται η διαδικασία συγγραφής θεατρικών έργων, μετά από την ανάλυση δεδομένων σχετικών απαντήσεων 5 (πέντε) συγγραφέων, τόσο ως προς τους ίδιους τους συγγραφείς της εισήγησης όσο και μετά από τη μελέτη σχετικών συνεντεύξεών τους σε ΜΜΕ. Με βάση το δραματολογικό μοντέλο ανάλυσης, εξετάζονται τόσο τα διαφορετικά τμήματα ή φάσεις κατασκευής ενός θεατρικού έργου, όσο και τα επί μέρους δομικά εργαλεία συγγραφής, όπως η πλοκή, οι χαρακτήρες, οι συγκρούσεις, το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα από τους ήρωες. Πραγματοποιείται μια σύγκριση θεωρητικού και πρακτικού μέρους, ήτοι από την μια οι απόψεις θεατρολόγων σχετικών με τη συγγραφή θεατρικών έργων, και από την άλλη των ιδίων των συγγραφέων. Η εργασία αυτή στοχεύει στο να αποτελέσει μια πρώτη βάση προσέγγισης του αντικειμένου της συγγραφής παιδικών θεατρικών έργων, δεδομένου ότι τα σχετικά κείμενα σπανίζουν στον ελληνικό χώρο και να δώσει το έναυσμα για περισσότερες μελέτες.
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://dim-grafi.uowm.gr/
- Στο 1ο Διεθνές Συνέδριο Πάμμουσος Παιδαγωγία - 23-25 Νοεμ. 2013 – Αθήνα – Ε.Κ.Π.Α. από κοινού με την κ. Μαρία Δημάση και τον κ. Θωμά Αγραφιώτη. Θέμα εισήγησης: «Διαθεματική-διεπιστημονική-διαπολιτισμική αξιοποίηση του Θεάτρου Σκιών στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία: εκπαίδευση εκπαιδευτικών».
Η εισήγηση αυτή πραγματεύεται παιδαγωγικές πρακτικές και εκπαιδευτικές μεθόδους για την εκπαίδευση των φοιτητών σε Τμήματα αυριανών δασκάλων και νηπιαγωγών έτσι ώστε να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες για την παιδαγωγική και διδακτική αξιοποίηση του Θεάτρου Σκιών στην τάξη στο πλαίσιο της ικανοποίησης διαθεματικών, διεπιστημονικών και διαπολιτισμικών στόχων.
Το Θέατρο Σκιών αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο αξιοποίησης της πολυτροπικότητας για την κατάκτηση του γλωσσικού και του πολιτισμικού γραμματισμού από παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Τα χαρακτηριστικά της διαχρονικότητας και της συγχρονίας του αποτελούν σημεία αναφοράς για την αξιοποίηση της πολυφωνίας-διαλογικότητας των έργων του και την καλλιέργεια διαπολιτισμικής συνείδησης σε μαθητές πολυπολιτισμικών τάξεων.
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://www.taxideftis.gr/index.php/news-2/news-5/news-10/item/457-dolor-sit-amet-conse-ctet-port-sren-ste
- Στο 1ο Διεθνές Συνέδριο του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης 30 Μαϊου – 1 Ιουνίου 2014 από κοινού με τον κ. Αντώνη Χασάπη. Θέμα εισήγησης: «Κριτική θεάτρου και Λογοτεχνία: η χρήση σημασιοδοτικών εκφράσεων ως μέσο ανάλυσης των θεατρικών λόγου και εικόνας».
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://www.komotini.duth.gr/ praktika/synedrio2014/gargalianos.chasapis.php
Στο άρθρο αυτό εξετάζονται κείμενα Ελλήνων σύγχρονων κριτικών θεάτρου (περιόδου 2010-2014), σε σχέση με τη χρήση λογοτεχνικών-σημασιοδοτικών εκφράσεων που ενυπάρχουν σε αυτά. Το βασικό ερώτημα της έρευνας είναι ποια είναι η χρησιμότητα των λογοτεχνικών εκφράσεων μέσα στις κριτικές αυτές.
Το ερευνητικό υλικό διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: α. στις θεατρικές κριτικές που εμπεριέχουν λογοτεχνικές εκφράσεις σε σημείο υπερβολής και β. στις θεατρικές κριτικές που εμπεριέχουν ελάχιστες λογοτεχνικές εκφράσεις έως καθόλου. Ως δείγμα ανάλυσης λαμβάνονται τα συνηθέστερα σχήματα λόγου που απαντώνται στα υπό εξέταση κείμενα και μελετώνται τα επί μέρους στοιχεία τους (μεταφορές, επίθετα, παρομοιώσεις, κλπ.).
Καθ’ όλο το μήκος του παρόντος άρθρου ανιχνεύεται η χρησιμότητα της «λογοτεχνικής γραφής» στην κριτική πρακτική, η επίδρασή της στη διαμόρφωση της δομής και του ύφους του κριτικού λόγου, αλλά και στην καλλιτεχνική διαδικασία.
- Στο 18ο Διεθνές Συνέδριο «Κοινωνική Παιδαγωγική, Διαπολιτισμική και Ειδική Αγωγή» - (Πανεπιστήμιο Πατρών) - 14-16 Νοεμβρίου 2014. Θέμα εισήγησης: «Το Θεατρικό Παιχνίδι ως μέσο ανάπτυξης και βελτίωσης ψυχοκινητικών ικανοτήτων ατόμων με Σύνδρομο Asperger: Μια μελέτη περίπτωσης στο νομό Δράμας».
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://elppo.inpatra.gr/wp-content/uploads/2015/02/patra_18o_vol2.pdf
Στην εισήγηση αυτή επιχειρείται να διερευνηθεί κατά πόσο το Θεατρικό Παιχνίδι μπορεί να βελτιώσει, και σε ποιο βαθμό, τις ψυχοκινητικές ικανότητες και την κοινωνικοποίηση ατόμων με Σύνδρομο Asperger. Εξετάζεται αν το Θεατρικό Παιχνίδι μπορεί να προσφέρει ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης, άμβλυνση αρνητικών συναισθημάτων (φόβος απόρριψης), βελτίωση της κίνησης και του λόγου, κοινωνικοποίηση και ψυχαγωγία.
Το Θεατρικό Παιχνίδι συνιστά μια εναλλακτική εκπαιδευτική προσέγγιση στη διδασκαλία και τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Μέσα από το Θεατρικό Παιχνίδι τα παιδιά μπορούν να βιώσουν μοναδικές εμπειρίες συνδυάζοντας παιχνίδι, φαντασία, Τέχνη, κίνηση και Δραματοποίηση. Ταυτόχρονα, μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα σε ένα περιβάλλον που τους επιτρέπει να δημιουργήσουν, να προσπαθήσουν ξανά χωρίς να φοβούνται ότι αξιολογούνται, ελέγχονται ή κινδυνεύουν να απορριφθούν.
Γ. Φόρουμ-Συμπόσια-Συναντήσεις
Στη Β΄ Διεθνή Συνάντηση Λαϊκού Θεάτρου της Ζακύνθου (Νοέμβριος 2003). Θέμα εισήγησης: «Η χρήση της μάσκας της
Κομμέντια ντελ’ ΄Αρτε στην εκπαίδευση του σύγχρονου έλληνα ηθοποιού».
Η εισήγηση αυτή βασίσθηκε στο γεγονός ότι η μάσκα της Κομμέντια έχει, μέχρις στιγμής, χρησιμοποιηθεί από τον έλληνα ηθοποιό με
δυο τρόπους: α. ως θεατρικό σκεύος β. ως σκηνικό αξεσουάρ. Στην πρώτη περίπτωση ο ηθοποιός φορά την μάσκα για φτάσει σε έναν
ρόλο ή να δημιουργήσει έναν τύπο, ενώ στην δεύτερη την τοποθετεί στο πρόσωπό του απλά για να την φορά, κυρίως μάλιστα όταν δεν
γνωρίζει πως να την χρησιμοποιήσει. Για το τελευταίο αποκλειστική ευθύνη φέρει η ίδια του η εκπαίδευση στην δραματική σχολή, αλλά
πολλές φορές και ο σκηνοθέτης της αντίστοιχης κάθε φορά παράστασης, που δεν ξέρει πως να οδηγήσει τον ηθοποιό του να παίξει
σωστά μ’ αυτήν.
Εδώ τέθηκε το ερώτημα: «Ποιοι είναι οι τρόποι και ποιες οι μέθοδοι δια των οποίων ένας μαθητής δραματικής σχολής μπορεί να
βοηθηθεί από την μάσκα για μια δυναμικότερη εκπαίδευση;». Η μάσκα λοιπόν, και ειδικότερα η demie, τοποθετείται επί της κεφαλής ενώ
ταυτόχρονα ζητείται από τον μαθητή να αλλάξει φωνή και όνομα. Σταδιακά διαπιστώνει τόσο ο ίδιος όσο και οι συμμετέχοντες πως το
υπόλοιπο -κάτω από την μάσκα- κορμί «λύνεται» και απελευθερώνεται. Κατά συνέπεια δεν χρειάζεται να μάθει ο εκπαιδευόμενος την
ειδική κινησιολογία για τον αντίστοιχο ρόλο.
Συμμετείχε στο 1ο Διεθνές Φόρουμ του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών τον
Δεκέμβριο του 2008 με θέμα: «Νέες ασκήσεις θεατρικού παιχνιδιού: από την άσκηση του κύκλου ως τον συνεργατικό
αυτοσχεδιασμό»
Στο σεμινάριο αυτό παρουσιάσθηκαν και αναλύθηκαν περίπου 23 νέες ασκήσεις θεατρικού παιχνιδιού, όπως αυτές
πρωτοδιατυπώθηκαν και παίχθηκαν από τον εισηγητή τα τελευταία 15 χρόνια σε διάφορους χώρους, όπως Α.Ε.Ι., Τ.Ε.Ι., Π.Ε.Κ.
κλπ. ΄Εγινε επίσης προσπάθεια να ορισθεί η έννοια της πατρότητας διαφόρων ασκήσεων, δηλαδή το ποιος τις πρωτοδιατύπωσε και το
αν αυτός δικαιούται να φέρνει το τίτλο του «γεννήτορα», ενδεχομένως και να ζητεί αντίστοιχα δικαιώματα σε κάθε εκτέλεση. Το
σημαντικότερο δεδομένο απ’ αυτό το δίωρο σεμινάριο ήταν οι τελικές θετικότατες εντυπώσεις των 20 περίπου ακροατών, οι οποίοι με τη
λήξη του, ομόφωνα δήλωσαν πως έμαθαν ασκήσεις που δεν τις ήξεραν και που θα χρησιμοποιούν τακτικά εφεξής στα μαθήματά τους.